Retoryka w służbie przywódcy politycznego

Autor

  • Marta Czapińska Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.17380/rr2015.4.2

Abstrakt

Powstały u zarania demokracji ateńskiej spór o rolę retoryki w działalności przywódcy politycznego nie wygasł wraz z końcem tego ustroju. Jego przebieg możemy śledzić m. in. na kartach tekstów Platona, Cycerona i Machiavellego. Platon deklaruje się jako przeciwnik sofi stycznego traktowania retoryki jako narzędzia służącego do manipulacji drugim człowiekiem. Cyceron uznaje, że stosowanie technik retorycznych w celu sterowania wolą słuchacza jest dopuszczalne jedynie w przypadku polityka, którego etyczna postawa jest gwarantem ich prawidłowego wykorzystania. W ujęciu Machiavellego natomiast retoryka odzyskuje charakter, jaki posiadała w przekonaniu sofi stów – ma służyć przywódcy politycznemu w realizacji jego planów. Okazuje się zatem, że na skutek odmiennego rozumienia rzeczywistości państwowej, wynikającego głównie z przypisywania różnej wagi orientacji etycznej jednostek sprawujących władzę, wspomniani autorzy dochodzą do odmiennych wniosków, a zainicjowana przez starożytnych Greków dyskusja po wiekach wraca do punktu wyjścia.

Bibliografia

Ciceronis Rhetorica. 1960–1961. t. 1–2, Oxonii, Oxford: Oxford University Press.

Ciceronis Scripta quae manserunt omnia. 1879–1980. t. 1-4, Lipsiae: B. G. Teubner.

Colish, Marcia. 1978. Cicero’s De offi ciis and Machiavelli’s Prince, “Sixteen Century Journal” 1978, IX, s. 81-93.

Cyceron. 1873. Brutus. W Pisma krasomówcze i polityczne M. T. Cycerona, przeł. E. Rykaczewski. Poznań: Biblioteka Kórnicka.

De Mattei Rodolfo. 1976. Sapienza, sapere, saviezza e prudenza nel Machiavelli, “Lingua Nostra” 1976, vol. XXXVII, s. 14-17.

Gilbert Felix. 1970. Machiavelli e Guicciardini. Pensiero politico e storiografi co a Firenze nel Cinquecento, Torino, Einaudi.

Jaeger Werner. 2001. Paideia. Formowanie człowieka greckiego. przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa: Fundacja Aletheia.

Machiavelli Niccolò. 2001. Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio. W Edizioni Nazionale delle opere di Niccolò Machiavelli: Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio. Red. F. Bausi. t. I – II, Roma: Salerno Editrice.

Machiavelli Niccolò. 2006. Il Principe. Red. M. Martelli. Roma, Salerno Editrice 2006.

Machiavelli Niccolò. 2007. Istorie Fiorentine e altre opere storiche e politiche, red. A. Montevecchi. Torino: UTET.

Piekarski Romuald. 2007. Koncepcja cnót politycznych Machiavellego na tle elementów klasycznej etyki cnót, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Platonis Opera. 1961–1962. Oxonii, Oxford: Oxford University Press.

Stephens J. N. 1988. Ciceronian Rhetoric and the Immortality of Machiavelli’s ‹‹Prince››, „Renaissance Studies” 2, s. 258–267.

Viroli Maurizio. 2006. Machiavelli oratore. W Machiavelli senza i Medici (1498–1512). Scrittura del potere, potere della scrittura, Atti del Convegno di Losanna. 18–20 novembre 2004. red. Marchand J.–J., Roma: Salerno Editrice. s. 371-394.

Pobrania

Jak cytować

Czapińska, Marta. 2015. „Retoryka W służbie przywódcy Politycznego”. "Res Rhetorica" 2 (4). https://doi.org/10.17380/rr2015.4.2.