Alojzego Felińskiego stosunek do pieniędzy i dóbr materialnych

Autor

  • Magdalena Patro-Kucab

DOI:

https://doi.org/10.29107/rr2019.3.6

Abstrakt

Materiał badawczy stanowią wybrane fragmenty epistolografii Alojzego Felińskiego, poety tworzącego na przełomie XVIII i XIX wieku. Do analizy wybrano korespondencję, którą poeta prowadził z Michałem Wyszkowskim, Adamem Jerzym Czartoryskim oraz Janem i Walerią Tarnowskimi, a także Franciszkiem Rudzkim. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wartość dóbr materialnych w życiu Felińskiego; w badaniu poddano obserwacji poetycki rodzaj argumentowania, z jednej strony charakterystyczny dla prezentowanego twórcy, z drugiej zaś – często pośrednio – ujawniający stosunek poety wobec pieniędzy. Autorka, biorąc pod uwagę kontekst historyczny oraz biograficzny, a także perswazyjność wypowiedzi wołyńskiego poety, próbuje wyjaśnić, na czym polega zdroworozsądkowe myślenie Felińskiego zarówno o pieniądzach, jak i materialnych dobrach.

Bibliografia

Beauvais, Daniel. 1991. Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832. T. 2: Szkoły podstawowe i średnie. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. 1966. T. 4, Oświecenie: A–H. Oprac. Elżbieta Aleksandrowska z zespołem, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. 1970. T. 6, cz. 1, Oświecenie: P–Ż. Oprac. Elżbieta Aleksandrowska z zespołem, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Budzyńska-Daca, Agnieszka, Kwosek, Jacek. 2012. Erystyka, czyli o sztuce prowadzenia sporów. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Dzieje gospodarcze Polski porozbiorowej w zarysie. 1920. T. 1. Red. Stanisław Aleksander Kempner. Warszawa: druk K. Kowalewskiego.

Eckert, Marian. Nadolny, Adam. Stobrawa Włodzimierz. 2000. Historia gospodarcza świata XIX i XX wieku. Sulechów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zawodowej Administracji Publicznej w Sulechowie.

Epsztein, Tadeusz. 2008a. Polska własność ziemska na Ukrainie (gubernia kijowska, podolska i wołyńska) w 1890 r. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.

Epsztein, Tadeusz. 2008b. „Ziemianie polscy na Wołyniu w XIX i XX wieku”. Niepodległość i Pamięć 27: 79–106.

Felińska, Ewa. 1858. Pamiętniki z życia, t. 1. Wilno: nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego.

Filar, Dorota. 2018. Językowo-kulturowy obraz pieniądza we współczesnej polszczyźnie. W: Dorota Filar, Agnieszka Łukasiewicz-Kamińska, Ireneusz Miciuła,

Arkadiusz Niedźwiecki, Jacek Rakoczy, Grzegorz Sobiecki. Od muszli po bitmonety. Oblicza pieniądza i systemów walutowych. Warszawa: Texter

Filip, Grażyna, 2013. Mistrzowie gry na argumenty: Kałużyński, Treugutt, Bieńkowski. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Gloger, Zygmunt. 1985. Encyklopedia staropolska, ze wstępem Juliana Krzyżanowskiego, t. 2: D–K, [hasło: talar]. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Hoffmanowa z Tańskich, Klementyna. 1875. Alojzy Feliński. W: tejże, Dzieła. Wydanie nowe z dodaniem życiorysu i objaśnień. Red. Narcyza Żmichowska. T. 6. Warszawa: nakładem spółki wydawniczej księgarzy.

Kaliński, Janusz. 2004. Historia gospodarcza XIX i XX wieku. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Kantecki, Klemens Piotr. 1879. Dwaj krzemieńczanie. Wizerunki literackie, cz. 1: Alojzy Feliński. Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta.

Kitajczuk, Mieczysław. 2002. Burzliwe dzieje Polesia. Wrocław: Nortom.

„Korespondencja Jana Feliksa Tarnowskiego w układzie alfabetycznym wg nadawców: Bogucki–Muczkowski”, 1817–1819, rkps Arch. Nar. w Krakowie 300, k. 109–122.

„Korespondencja Walerii Tarnowskiej w układzie alfabetycznym wg nadawców: Antonowicz–Mycielska”, 1813–1819, rkps Arch. Nar. w Krakowie 317, k. 101–144.

Koźmian, Kajetan. 1842. Rys życia Jana Felixa hrabiego Tarnowskiego. Lwów: Drukarnia Józefa Schnaydera.

Kraszewski, Józef Ignacy. 1810. Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy, t. 1. Wilno: nakładem i drukiem J. Glücksberga.

Książę A. Czartoryski, „Corespondence V–F. Korespondencja ks. Z J. Fabbronim, A. Felińskim i Frankami głównie w sprawach Uniwersytetu Wileńskiego i Liceum Krzemienieckiego”, z lat 1803–1824, rkpsMKCzart. 5454. W: Alojzy Feliński,

„Wiersze, przeróbki utworów dramatycznych, przekłady, mowy, prace publicystyczne i korespondencja...”, k. 43–96.

Kostkiewiczowa, Teresa. 2014. Publiczne, prywatne, intymne – o sposobach rozumienia i miejscu w kulturze XVIII wieku. W: Publiczne, prywatne, intymne w kulturze XVIII wieku. Red. Teresa Kostkiewiczowa. Warszawa: Wydawnictwo „DiG”.

Kufel, Sławomir. 1996. Adam Jerzy Czartoryski. W: Pisarze polskiego oświecenia, red. Teresa Kostkiewiczowa, Zbigniew Goliński, t. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Linde, Samuel Bogumił. 1807. Słownik języka polskiego. T. 1. Cz. 1: A–F, [hasło: arenda]. Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów.

„Listy” Alojzego Felińskiego [do Franciszka Skarbka Rudzkiego]. 1872. Wyd. J.I. Kraszewski. Na Dziś. Pismo zbiorowe poświęcone literaturze, naukom, sztuce, gospodarstwu krajowemu, handlowi i przemysłowi 3: 171–195.

Listy Felińskiego do Michała Wyszkowskiego. 1840. W: Alojzy Feliński. Dzieła. Wydanie nowe, t. 2: s. 260–279, Wrocław: nakładem Zygmunta Schlettera.

Mikołajczyk, Andrzej. 1994. Leksykon numizmatyczny, [hasło: talar, rubel, złoty]. Warszawa–Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Nalepa, Marek. 2010. „Płyną godziny pomiędzy nadzieją i bojaźnią czułą”. Polityczne i egzystencjalne rany Polaków epoki porozbiorowej. Studia i teksty. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Orgelbrand, Samuel. 1900. Encyklopedia powszechna z ilustracjami i mapami. T. 8: od Hercegowina do Jylland [hasło: Jabłonowski Stanisław]. Warszawa:

Wydawnictwo S. Orgelbranda i synów.

Patro-Kucab, Magdalena. 2019. W kręgu spraw prywatnych i publicznych. Korespondencja Alojzego Felińskiego z lat 1795–1820. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Puzynina, Jadwiga. 1992. Język wartości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ratajczakowa, Dobrochna. 1996. Alojzy Feliński (1771–1820). W: Pisarze polskiego oświecenia, red. Teresa Kostkiewiczowa, Zbigniew Goliński, t. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Simmel, Georg. 1997. Filozofia pieniądza. Przełożył i posłowiem opatrzył Andrzej Przyłębski, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Skórski, Aleksander. 2011/2012. Filozofia Jana Śniadeckiego. Studium filozoficzno-krytyczne. Rocznik Historii Filozofii Polskiej 4/5: 295–328.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. 1887. T. 8, [hasło: Polesie]. Warszawa: nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego.

Wichrowska, Elżbieta Zofia. 2013. Sfera publiczna, prywatna, intymna w diarystyce polskiej przełomu XVIII i XIX wieku. W: Europejski wiek osiemnasty. Uniwersalizm myśli, różnorodność dróg. Studia i materiały. Red. Marek Dębowski, Anna Grześkowiak-Krwawicz, Michał Zwierzykowski. Kraków: Societas Vistulana.

Żbikowski, Piotr. 2000. Komentarz historycznoliteracki. W: Kajetan Koźmian. Ziemiaństwo polskie. Rękopiśmienna wersja poematu w pięciu pieśniach. Tekst odnalazł, opracował, uwagami wstępnymi oraz komentarzem historycznoliterackim opatrzył Piotr Żbikowski. Skolacjonowanie tekstu, objaśnienia rzeczowe, filologiczne i historyczne Marek Nalepa. Kraków: Collegium Columbinum.

Zajączkowski, Andrzej. 1961. Główne elementy kultury szlacheckiej w Polsce. Ideologia a struktury społeczne, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Żbikowski, Piotr. 2007. W pierwszych latach narodowej niewoli. Schyłek polskiego oświecenia i zwiastuny romantyzmu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. 1855. Opisał Kazimierz Władysław Wójcicki, t. 1. Warszawa: Drukarnia Samuela Orgelbranda.

Pobrania

Opublikowane

2019-09-30

Jak cytować

Patro-Kucab, Magdalena. 2019. „Alojzego Felińskiego Stosunek Do pieniędzy I dóbr Materialnych”. "Res Rhetorica" 6 (3). https://doi.org/10.29107/rr2019.3.6.