W trosce o nieprzedstawienie – wizerunek Józefa Stalina na łamach czasopism społeczno-kulturalnych okresu stalinizmu w Polsce

Abstrakt

W okresie Polski Ludowej (oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej) sposób komentowania aktualnych zdarzeń przez czasopisma społeczno-kulturalne był sprawdzianem politycznej poprawności, do której były one zmuszane przez ówczesne władze. Świadectwem tego są numery specjalne związane z kultem Józefa Stalina wydane przez wiele czasopism, między innymi „Odrodzenie” (1944–1950), „Kuźnicę” (1945–1950) czy „Odrę” (1945–1950). Z powodu ingerencji cenzorskich teksty ukazujące się w druku nierzadko, jak w przypadku katowickiej „Odry” były diametralnie różne w stosunku do wersji pierwotnych. W artykule przedstawiono strategię redaktorów próbujących ominąć cenzurę, przede wszystkim na przykładzie tego czasopisma. Z perspektywy retorycznej można zaobserwować między innymi rozpaczliwe próby utrzymania wiarygodności redakcji, poprzez działania w obszarze inwencji, między innymi wybór elementów sygnalizujących czytelnikowi nieprzezroczystość i obcość dyskursu władzy.