Rhetorical and linguistic devices in the argumentation against supporting Ukraine in the radicalized Polish media sphere
DOI:
https://doi.org/10.29107/rr2025.2.3Słowa kluczowe:
stosunki polsko-ukraińskie, debata publiczna, schemat argumentacji, media alternatywneAbstrakt
W artykule przedstawiono analizę schematów argumentacyjnych, środków retorycznych i wyborów językowych charakterystycznych, a jednocześnie problematycznych, dla debaty publicznej trwającej w Polsce na temat akceptowalnego stopnia i form pomocy udzielanej Ukrainie i Ukraińcom. Studium omawia historyczne źródła nastrojów antyukraińskich oraz obecne stereotypy medialne wykorzystywane jako przesłanki w debatach na temat wojny w Ukrainie. Analiza ilustruje, w jaki sposób wzmacnia się argumentację sprzeciwiającą się wspieraniu Ukrainy, czasami za pomocą toposów i poprzez błędy wnioskowania. W badaniu wykorzystano multimodalny zbiór danych obejmujący materiały tekstowe i audio-wideo z lat 2022–2024. Celem studium jest zwiększenie umiejętności krytycznej analizy retorycznej poprzez przegląd strategii retorycznych, które sprawiają, że nawet wadliwe argumenty są akceptowalne i atrakcyjne.
Pobrania
Bibliografia
Andrusiw, Stefania. 2011. “Relacje polsko-ukraińskie z perspektywy Postcolonial Studies.” Roczniki Humanistyczne 59: 61–69.
Aristotle. 2008. The Art of Rhetoric, trans. W. Rhys Roberts. Megaphone eBooks. www.wendelberger.com/downloads/Aristotle_Rhetoric.pdf. Accessed: February 12, 2025.
Bakuła, Bogusław. 2006. “Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego (zarys problematyki).” Teksty drugie 6: 11–33.
Bokszański, Zbigniew. 1997. Stereotypy a kultura. Wrocław: Wydawnictwo Leopoldinum.
Copsey, Nathaniel. 2008. “Remembrance of Things Past: The Lingering Impact of History on Contemporary Polish–Ukrainian Relations.” Europe-Asia Studies 60(4): 531–560.
Dobek-Ostrowska, Bogusława, Janina Fras, and Beata Ociepka. 1999. Teoria i praktyka propagandy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Domínguez-Armas, Álvaro, Andrés Soria-Ruiz, and Marcin Lewiński. 2023. “Provocative Insinuations as Hate Speech: Argumentative Functions of Mentioning Ethnicity in Headlines.” Topoi 42 (2): 419–431. https://doi.org/10.1007/s11245-023-09894-6
Dryzek, John. 2002. Deliberative Democracy and Beyond: Liberals, Critics, Contestations. Oxford: Oxford University Press.
Fairclough, Isabela, and Norman Fairclough. 2012. Political Discourse Analysis. London: Routledge.
Gajewska, Ewa, Katarzyna Budzynska, Barbara Konat, and Marcin Koszowy, eds. 2023. The New Ethos: Linguistically Analysing Polarisation on Social Media. Warsaw: Warsaw University of Technology.
Grabowska, Sabina, and Anna Pięta-Szawara. 2023. “Wsparcie Polski na rzecz uchodźców z Ukrainy w obliczu wojny w 2022 r. Wybrane aspekty.” Journal of Modern Science 50(1):381–396. https://doi.org/10.13166/jms/161538
Gula, Robert J. 2002. Nonsense: A Handbook of Logical Fallacies. Mount Jackson, VA: Axios Press.
Habermas, Jürgen. 1989. The Structural Transformations of the Public Sphere. Cambridge: Cambridge University Press.
Jurek, Krzysztof. 2018. “Stereotypy na temat Ukraińców funkcjonujące w Polsce. Imigranci z Ukrainy w Polsce.” In: Potrzeby i oczekiwania, reakcje społeczne, wzywania dla bezpieczeństwa, ed. Michał Lubicz Miszewski, 33–46. Wrocław: Akademia Wojsk Lądowych.
Kotyńska, Katarzyna. 2008. “Odzyskiwanie miasta utraconego? Polski Lwów z perspektywy ukraińskiej.” Prace Filologiczne 55: 157–164.
Kravchenko, Svitlana. 2024. “Polityka wschodnia Polski: Tradycje prometejskie i wyzwania współczesności w ramach Grupy Wyszehradzkiej.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 115: 181–197. https://doi.org/10.18778/0208-6050.115.10
Lewiński, Piotr. 2014. “Od Arystotelesa do van Eemerena i Tindale’a. W poszukiwaniu źródeł współczesnej retoryki i dialektyki.” In: Pragmatyka, retoryka, argumentacja. Obrazy języka i dyskursu w naukach humanistycznych, ed. Piotr Stalmaszczyk, 43–61. Kraków: Universitas.
Łastawski, Kazimierz. 2015. “Problemy geopolityczne w stosunkach polsko-ukraińskich.” Krakowskie Studia Międzynarodowe 12(2): 95–108.
Melnychenko, Oleksandr, Tatiana Osadcha, Anatolyi Kovalyov, and Valerii Matskul. 2022. “Consequences of Russia’s Military Invasion of Ukraine for Polish-Ukrainian Trade Relations.” Journal of International Studies 15: 131–149. https://doi.org/10.14254/20718330.2022/15-4/8
Mironowicz, Eugeniusz. 2012. Polityka zagraniczna Ukrainy 1990-2010. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Molek-Kozakowska, Katarzyna. 2013. “Towards a Pragma-linguistic Framework for the Study of Sensationalism in News Headlines.” Discourse & Communication 7(2): 173–197. https://doi.org/10.1177/1750481312471668
Molek-Kozakowska, Katarzyna. 2015. “Rhetorical Criticism as an Advanced Literacy Practice: A Report on a Pilot Training.” In: The Ecosystem of the Foreign Language Learner: Selected Issues, ed. Ewa Piechurska-Kuciel, and Magdalena Szyszka, 169–184. Berlin/Heidelberg: Springer.
Molek-Kozakowska, Katarzyna, and Isabela-Anda Dragomir. 2025. “Demystifying, Delegitimizing, Debunking: Discursive Editorial Strategies of Neutralizing the Rationales for Russia’s Intervention in Ukraine.” Media, War & Conflict 1–21. https://doi.org/10.1177/17506352251314876
Molek-Kozakowska, Katarzyna, and Michał Wanke. 2019. “Reproductive Rights or Duties? The Rhetoric of Division in Social Media Debates on Abortion Law in Poland.” Social Movement Studies 18(5): 566–585. https://doi.org/10.1080/14742837.2019.1629279
Myers, Greg. 2010. “Stance-taking and Public Discussion in Blogs.” Critical Discourse Studies 7(4): 263–275. https://doi.org/10.1080/17405904.2010.511832
Nedobiichuk, Nataliia. 2019. “Polacy i Ukraińcy we wzajemnych profilach stereotypowej percepcji.” In: Imigranci z Ukrainy w Polsce. Potrzeby i oczekiwania, reakcje społeczne, wzywania dla bezpieczeństwa, ed. Michał Lubicz Miszewski, 17–30. Wrocław: Akademia Wojsk Lądowych.
Olech, Aleksander Ksawery, and Julia Dobrowolska. 2022. “Polsko-ukraińskie relacje a rosyjskie działania dezinformacyjne.” Studia Bezpieczeństwa Narodowego 4: 63–72. https://doi.org/10.37055/sbn/156978
Openfield. 2024. “Tacy sami czy jednak inni? Ukraińscy imigranci przedwojenni a uchodźcy - porównanie 2022/2023/2024.” https://openfield.pl/pdf/raport_ua_2023.pdf. Accessed October 20, 2024.
Oswald, Steve. 2014. “It is Easy to Miss Something You Are Not Looking for: A Pragmatic Account of Covert Communicative Influence for (Critical) Discourse Analysis.” In: Contemporary Critical Discourse Studies, eds. Christopher Hart and Piotr Cap, 99–121. London: Bloomsbury Academic.
Perelman, Chaim, and Lucie Olbrechts-Tyteca. 1969. The New Rhetoric: A Treatise on Argumentation. Notre Dame: University of Notre Dame Press.
Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza. https://pol-ukr.com/ Accessed: April 14, 2024.
Pruś, Jakub. 2023. “Argument ad hominem, argument ad personam i atak osobisty – Analiza porównawcza.” Res Rhetorica 10(2): 47–73. https://doi.org/10.29107/rr2023.2.3
Sawicz, Agnieszka. 2023. “The Myth of Stepan Bandera.” Przegląd Zachodni, Special Issue 2023: 251–281.
Schopenhauer, Arthur. 1997[1831]. Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów [The art of being right]. Warszawa: Alma Press.
Staniszewski, Robert. 2022. Społeczna percepcja uchodźców z Ukrainy, migrantów oraz działań podejmowanych przez polskie państwo. Raport porównawczy z badań opinii publicznej. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Statista. 2024. “Social media usage in Poland.” https://www.statista.com/topics/5296/social-media-usage-in-poland/#topicOverview. Accessed: October 20, 2024.
Stokłosa, Katarzyna. 2012. “Neighborhood Relations on the Polish Borders: The Example of the Polish–German, Polish–Ukrainian and Polish–Russian Border Regions.” Journal of Borderlands Studies 27(3): 245–255. https://doi.org/10.1080/08865655.2012.750948
Stryjek, Tomasz, Joanna Konieczna-Sałamatin, and Kamila Zacharuk. 2017. Ukraińcy o historii, kulturze i stosunkach polsko-ukraińskich. Raport z badania ilościowego i jakościowego. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Szeptycki, Andrzej. 2018. “Rola pamięci historycznej we współczesnych stosunkach polsko-ukraińskich.” In: Refleksje o przeszłości, spojrzenie na współczesność, ed. Olga Wasiuta, 210–234. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny im KEN.
Thompson, Ewa. 2000. Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm. Kraków: Universitas.
Tkachenko, Olha. 2016. “The Perception of Ukrainian Identity during Euromaidan in Polish Opinion--making Press.” Studia Medioznawcze 64(1): 75–85.
Tomaszewska, Natalia, and Łukasz Wolski. 2016. “Rola Kresów w drodze Polski do wolności. Rys historyczny i współczesne rozumienie tożsamości kresowej.” In: W walce o wolność i nie-podległość Polski, ed. Dorota Litwin-Lewandowska and Krzysztof Bałękowski, 86–110, Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
Van Eemeren, Frans H. 2010. Strategic Maneuvering in Argumentative Discourse. Amsterdam: John Benjamins.
Van Dijk, Teun. 2006. “Discourse and Manipulation.” Discourse & Society 17(2): 359–383.https://doi.org/10.1177/0957926506060250
Walton, Douglas. 1990. Practical Reasoning: Goal-driven, Knowledge-based, Action-guiding Argumentation. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield.
Walton, Douglas, Chris Reed, and Fabrizio Macagno, eds. 2008. Argumentation Schemes. New York: Cambridge University Press.
Zajączkowski, Wojciech. 2005. “Polish-Ukrainian relations.” Yearbook of Polish Foreign Policy 1: 124–132.
Zhurzhenko, Tatiana. 2013. “Memory Wars and Reconciliation in the Ukrainian–Polish Borderlands: Geopolitics of Memory from a Local Perspective.” In: History, Memory and Politics in Central and Eastern Europe: Memory Games, eds. Georges Mink, and Laure Neumayer, 173–192. London: Palgrave Macmillan.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Res Rhetorica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.
