Edukacja XXI wieku – czy renesans trivium ma sens?
DOI:
https://doi.org/10.29107/rr2024.4.1Słowa kluczowe:
gramatyka, dialektyka, retoryka, sztuki wyzwoloneAbstrakt
Artykuł podejmuje próbę oceny zasadności powrotu do klasycznego modelu edukacji opartego na trivium w kontekście współczesnych wyzwań edukacyjnych i technologicznych. W oparciu o założenia klasycznej edukacji, w której gramatyka, dialektyka i retoryka tworzyły podstawę do racjonalnego i obywatelskiego kształtowania jednostki, autor analizuje, na ile powrót do tych fundamentów może odpowiedzieć na problemy związane z powierzchownym i schematycznym myśleniem młodego pokolenia. Autor zwraca uwagę na znaczenie rozwijania krytycznego myślenia, umiejętności logicznego rozumowania i skutecznej argumentacji jako antidotum na dezinformację i uproszczenia pojawiające się w dobie cyfrowej. Ponadto przedstawia propozycję implementacji trivium jako metody wspierającej holistyczne kształtowanie wiedzy i osobowości.
Pobrania
Bibliografia
Adler, Mortimer Jerome. 1983. Paideia Problems and Possibilities. New York, London: Collier Macmillan.
Arystoteles. 1978. Topiki. O dowodach sofistycznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bauer Wise, Susan, Jessie Wise. 2004. The Well-Trained Mind: A Guide to Classical Education at Home. New York: W.W. Norton & Company.
Cisco. 2015. 5 powodów, dlaczego centrum danych jest wszędzie, https://www.cisco.com/c/dam/glo-bal/pl_pl/assets/pdfs/datacenter/dc_05_data_center_is_everywhere_top5_infograph_cte_pl.pdf (dostęp: 20.10.2024).
Eemeren, Frans H. van. 2013. „In What Sense Do Modern Argumentation Theories Relate to Aristotle? The Case of Pragma-Dialectics”. Argumentation 27 (1): 49–70. https://doi.org/10.1007/s10503-012-9277-4.
Fleischer, Michael. 2002. Teoria kultury i komunikacji. Systemowe i ewolucyjne podstawy. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Gondek, Maria J. 2000. „Artes liberales”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. http://www.ptta.pl/pef/pdf/artes liberales (dostęp: 20.10.2024).
Hirsch, E.D., Joseph F. Kett, James Trefil. 2002. The New Dictionary Of Cultural Literacy: What Every American Needs to Know. Boston: Houghton Mifflin.
Joseph, Miriam. 2002. The Trivium: The Liberal Arts of Logic, Grammar, and Rhetoric; Understanding Nature and Function of Language. red. Marguerite McGlinn. Philadelphia, PA: Paul Dry Books.
Kardela, Henryk. 1992. „Gramatyka kognitywna jako globalna teoria języka”. Język a Kultura 8: 9–22.
Kimball, Bruce A., red. 2010. The Liberal Arts Tradition: A Documentary History. Lanham: University Press of America.
Krabbe, Erik C W. 2002. „Meeting in the House of Callias. An Historical Perspective on Rhetoric and Dialectic”. W: Dialectic and Rhetoric: The Warp and Woof of Argumentation Analysis, red. Frans H. van Eemeren i Peter Houtlosser, 29–40. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Krasnowolski, Antoni. 1909. Systematyczna składnia języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie.
Leff, Michael. 2000. „Rhetoric and Dialectic in the Twenty-First Century”. Argumentation 14 (3): 241–54. https://doi.org/10.1023/A:1007848912283.
Lewiński, Piotr. 2012. Neosofistyka: argumentacja retoryczna w komunikacji potocznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Lewiński, Piotr. 2014. „Od Arystotelesa do van Eemerena i Tindale’a. W poszukiwaniu źródeł współczesnej retoryki i dialektyki”. W: Pragmatyka, retoryka, argumentacja: obrazy języka i dyskursu w naukach humanistycznych, red. Piotr Stalmaszczyk i Piotr Cap, 43–60. Kraków: Universitas.
Lewiński Piotr. 2019. „Psychologia społeczna czy retoryka empiryczna?”, Linguistische Treffen in Wrocław 16 (II): 71-90. https://doi.org/10.23817/lingtreff.16-6
Martineau, John, red. 2016. Trivium: the Classical Liberal Arts of Grammar, Logic, & Rhetoric. Wooden Books. New York: Bloomsbury.
Nishimura, Mikiko. 2018. Doing Liberal Arts Education. The Global Case Studies. New York, NY: Springer Berlin Heidelberg.
Nussbaum, Martha Craven. 2003. Cultivating Humanity: A Classical Defense of Reform in Liberal Education. 7. print. Cambridge, Mass.: Harvard Univ. Press.
Osmański, Marek. 2000. „Logos”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii ( PEF). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. http://www.ptta.pl/pef/pdf/logos (dostęp: 20.10.2024).
Pinker, Steven. 2016. Piękny styl. Przewodnik człowieka myślącego po sztuce pisania XXI wieku, przekł. Agnieszka Nowak-Młynikowska. Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa (e-book).
Robinson, Martin. 2013. Trivium 21c - Preparing Young People for the Future with Lessons from the Past. Independent Thinking Press.
Rogalski, Andrzej K. 2008. „Znaczenie modi significandi w średniowiecznych traktatach gramatyczno-logicznych”. Roczniki Filozoficzne LVI (1): 253–278.
Sayers, Dorothy L. 1947. „The lost tools of learning”. Hibbert Journal: A Quarterly Review of Religion, Theology, and Philosophy XLVI. https://archive.org/details/sayers1948losttoolslearning.
Seemiller, Corey, Meghan Grace. 2016. Generation Z goes to college. San Francisco: Jossey-Bass.
Spitzer, Manfred. 2016. Cyberchoroby: jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie, przeł. Małgorzata Guzowska-Dąbrowska. Słupsk: Dobra Literatura.
Sprague, Rosamond Kent, red. 2001. The Older Sophists: A Complete Translation by Several Hands of the Fragments in Die Fragmente Der Vorsokratiker, edited by Diels-Kranz with a New Edition of Antiphon and of Euthydemus. Indianapolis: Hackett Pub.
Spranzi, Marta. 2011. The Art of Dialectic between Dialogue and Rhetoric: The Aristotelian Tradition. Controversies 9. Amsterdam Philadelphia: J. Benjamins.
Statista. 2023. Volume of data/information created…, https://www.statista.com/statistics/871513/worldwide-data-created (dostęp: 20.10.2024).
Thrax, Dionisios. 1874. The Grammar of Dionisios Thrax, przeł. Thomas Davidson. Reprinted from the Journal of Speculative Philosophy. ST. LOUIS, MO.
Tubbs, Nigel. 2015. Philosophy and Modern Liberal Arts Education: Freedom Is to Learn. Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan.
Twenge, Jean M. 2023a. iGen: dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe - i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości i co to oznacza dla nas wszystkich, przeł. Olga Dziedzic. Sopot: Smak Słowa.
Twenge, Jean M. 2023b. Pokolenia. Prawdziwe różnice między pokoleniami X, Y, Z, baby boomersami i cichym pokoleniem oraz co one oznaczają dla przyszłości zachodniego świata , przeł. Agnieszka Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa.
Wagner, David Leslie. 1983. The Seven Liberal Arts in the Middle Ages. Bloomington: Indiana University Press.
Woods, John, Douglas N. Walton. 1982. Argument: The Logic Of The Fallacies. Toronto; New York: McGraw-Hill Ryerson.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Res Rhetorica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.
