Edukacja XXI wieku – czy renesans trivium ma sens?

Autor

  • Piotr Lewiński Uniwersytet Wrocławski

DOI:

https://doi.org/10.29107/rr2024.4.1

Słowa kluczowe:

gramatyka, dialektyka, retoryka, sztuki wyzwolone

Abstrakt

Artykuł podejmuje próbę oceny zasadności powrotu do klasycznego modelu edukacji opartego na trivium w kontekście współczesnych wyzwań edukacyjnych i technologicznych. W oparciu o założenia klasycznej edukacji, w której gramatyka, dialektyka i retoryka tworzyły podstawę do racjonalnego i obywatelskiego kształtowania jednostki, autor analizuje, na ile powrót do tych fundamentów może odpowiedzieć na problemy związane z powierzchownym i schematycznym myśleniem młodego pokolenia. Autor zwraca uwagę na znaczenie rozwijania krytycznego myślenia, umiejętności logicznego rozumowania i skutecznej argumentacji jako antidotum na dezinformację i uproszczenia pojawiające się w dobie cyfrowej. Ponadto przedstawia propozycję implementacji trivium jako metody wspierającej holistyczne kształtowanie wiedzy i osobowości.

Pobrania

Statystyki pobrań niedostępne.

Bibliografia

Adler, Mortimer Jerome. 1983. Paideia Problems and Possibilities. New York, London: Collier Macmillan.

Arystoteles. 1978. Topiki. O dowodach sofistycznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Bauer Wise, Susan, Jessie Wise. 2004. The Well-Trained Mind: A Guide to Classical Education at Home. New York: W.W. Norton & Company.

Cisco. 2015. 5 powodów, dlaczego centrum danych jest wszędzie, https://www.cisco.com/c/dam/glo-bal/pl_pl/assets/pdfs/datacenter/dc_05_data_center_is_everywhere_top5_infograph_cte_pl.pdf (dostęp: 20.10.2024).

Eemeren, Frans H. van. 2013. „In What Sense Do Modern Argumentation Theories Relate to Aristotle? The Case of Pragma-Dialectics”. Argumentation 27 (1): 49–70. https://doi.org/10.1007/s10503-012-9277-4.

Fleischer, Michael. 2002. Teoria kultury i komunikacji. Systemowe i ewolucyjne podstawy. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.

Gondek, Maria J. 2000. „Artes liberales”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. http://www.ptta.pl/pef/pdf/artes liberales (dostęp: 20.10.2024).

Hirsch, E.D., Joseph F. Kett, James Trefil. 2002. The New Dictionary Of Cultural Literacy: What Every American Needs to Know. Boston: Houghton Mifflin.

Joseph, Miriam. 2002. The Trivium: The Liberal Arts of Logic, Grammar, and Rhetoric; Understanding Nature and Function of Language. red. Marguerite McGlinn. Philadelphia, PA: Paul Dry Books.

Kardela, Henryk. 1992. „Gramatyka kognitywna jako globalna teoria języka”. Język a Kultura 8: 9–22.

Kimball, Bruce A., red. 2010. The Liberal Arts Tradition: A Documentary History. Lanham: University Press of America.

Krabbe, Erik C W. 2002. „Meeting in the House of Callias. An Historical Perspective on Rhetoric and Dialectic”. W: Dialectic and Rhetoric: The Warp and Woof of Argumentation Analysis, red. Frans H. van Eemeren i Peter Houtlosser, 29–40. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.

Krasnowolski, Antoni. 1909. Systematyczna składnia języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie.

Leff, Michael. 2000. „Rhetoric and Dialectic in the Twenty-First Century”. Argumentation 14 (3): 241–54. https://doi.org/10.1023/A:1007848912283.

Lewiński, Piotr. 2012. Neosofistyka: argumentacja retoryczna w komunikacji potocznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Lewiński, Piotr. 2014. „Od Arystotelesa do van Eemerena i Tindale’a. W poszukiwaniu źródeł współczesnej retoryki i dialektyki”. W: Pragmatyka, retoryka, argumentacja: obrazy języka i dyskursu w naukach humanistycznych, red. Piotr Stalmaszczyk i Piotr Cap, 43–60. Kraków: Universitas.

Lewiński Piotr. 2019. „Psychologia społeczna czy retoryka empiryczna?”, Linguistische Treffen in Wrocław 16 (II): 71-90. https://doi.org/10.23817/lingtreff.16-6

Martineau, John, red. 2016. Trivium: the Classical Liberal Arts of Grammar, Logic, & Rhetoric. Wooden Books. New York: Bloomsbury.

Nishimura, Mikiko. 2018. Doing Liberal Arts Education. The Global Case Studies. New York, NY: Springer Berlin Heidelberg.

Nussbaum, Martha Craven. 2003. Cultivating Humanity: A Classical Defense of Reform in Liberal Education. 7. print. Cambridge, Mass.: Harvard Univ. Press.

Osmański, Marek. 2000. „Logos”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii ( PEF). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. http://www.ptta.pl/pef/pdf/logos (dostęp: 20.10.2024).

Pinker, Steven. 2016. Piękny styl. Przewodnik człowieka myślącego po sztuce pisania XXI wieku, przekł. Agnieszka Nowak-Młynikowska. Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa (e-book).

Robinson, Martin. 2013. Trivium 21c - Preparing Young People for the Future with Lessons from the Past. Independent Thinking Press.

Rogalski, Andrzej K. 2008. „Znaczenie modi significandi w średniowiecznych traktatach gramatyczno-logicznych”. Roczniki Filozoficzne LVI (1): 253–278.

Sayers, Dorothy L. 1947. „The lost tools of learning”. Hibbert Journal: A Quarterly Review of Religion, Theology, and Philosophy XLVI. https://archive.org/details/sayers1948losttoolslearning.

Seemiller, Corey, Meghan Grace. 2016. Generation Z goes to college. San Francisco: Jossey-Bass.

Spitzer, Manfred. 2016. Cyberchoroby: jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie, przeł. Małgorzata Guzowska-Dąbrowska. Słupsk: Dobra Literatura.

Sprague, Rosamond Kent, red. 2001. The Older Sophists: A Complete Translation by Several Hands of the Fragments in Die Fragmente Der Vorsokratiker, edited by Diels-Kranz with a New Edition of Antiphon and of Euthydemus. Indianapolis: Hackett Pub.

Spranzi, Marta. 2011. The Art of Dialectic between Dialogue and Rhetoric: The Aristotelian Tradition. Controversies 9. Amsterdam Philadelphia: J. Benjamins.

Statista. 2023. Volume of data/information created…, https://www.statista.com/statistics/871513/worldwide-data-created (dostęp: 20.10.2024).

Thrax, Dionisios. 1874. The Grammar of Dionisios Thrax, przeł. Thomas Davidson. Reprinted from the Journal of Speculative Philosophy. ST. LOUIS, MO.

Tubbs, Nigel. 2015. Philosophy and Modern Liberal Arts Education: Freedom Is to Learn. Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan.

Twenge, Jean M. 2023a. iGen: dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe - i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości i co to oznacza dla nas wszystkich, przeł. Olga Dziedzic. Sopot: Smak Słowa.

Twenge, Jean M. 2023b. Pokolenia. Prawdziwe różnice między pokoleniami X, Y, Z, baby boomersami i cichym pokoleniem oraz co one oznaczają dla przyszłości zachodniego świata , przeł. Agnieszka Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa.

Wagner, David Leslie. 1983. The Seven Liberal Arts in the Middle Ages. Bloomington: Indiana University Press.

Woods, John, Douglas N. Walton. 1982. Argument: The Logic Of The Fallacies. Toronto; New York: McGraw-Hill Ryerson.

Pobrania

Opublikowane

31-12-2024

Jak cytować

Lewiński, Piotr. 2024. “Edukacja XXI Wieku – Czy Renesans Trivium Ma Sens?”. Res Rhetorica 11 (4): 7-23. https://doi.org/10.29107/rr2024.4.1.