Orędzie inauguracyjne prezydenta w dydaktyce retoryki

Autor

  • Barbara Sobczak Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.29107//rr2024.4.7

Słowa kluczowe:

orędzie, mowa inauguracyjna, prezydent, retoryka, dydaktyka retoryki

Abstrakt

 

Celem artykułu jest określenie potencjału orędzia inauguracyjnego prezydenta w dydaktyce retoryki, zwłaszcza w odniesieniu do takich zagadnień, jak analiza sytuacji retorycznej i warunków performatywności aktu zaprzysiężenia prezydenta. Artykuł szuka odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób retoryka jest kształtowana przez okoliczności i w jaki sposób retoryka kształtuje obraz sytuacji. Analiza orędzia inauguracyjnego w dydaktyce retoryki pozwala pokazać konwencjonalność mowy inauguracyjnej (problem gatunku i stylu) i to, jak w tym konwencjonalnym schemacie wyrażają siebie, swoje polityczne koncepcje i polityczne zaplecze prezydenci, a także jakimi środkami z zakresu inventio, dispositio i elocutio przekonują do siebie i swojej wizji prezydentury. W tekście zaproponowano wybraną ścieżkę analizy retorycznej mów inauguracyjnych wraz z przykładami, którą można wykorzystać w dydaktyce retoryki.

Pobrania

Statystyki pobrań niedostępne.

Biogram autora

  • Barbara Sobczak - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

    Adiunkt w Zakładzie Retoryki, Pragmalingwstyki i Dziennikarstwa IFP UAM. Zajmuje się retoryką, teorią komunikacji językowej, analizą konwersacji i dyskursu medialnego. Autorka książki „Wywiad telewizyjny na żywo. Charakterystyka gatunku” (Poznań 2006), a także artykułów podejmujących problematykę języka mediów i retoryki dyskursu publicznego. Współredaktor tomów: Perspektywy polskiej retoryki (Poznań 2007), Retoryka i etyka (Poznań 2009), Dydaktyka retoryki (Poznań 2011). Współautorka kilku słowników. Prowadzi zajęcia i warsztaty z retoryki i erystyki, komunikowania interpersonalnego i językoznawstwa praktycznego. Wykładała gościnnie między innymi na Państwowym Pomorskim Uniwersytecie im. M.W. Łomonosowa w Archangielsku, Irkuckim Państwowym Uniwersytecie Lingwistycznym i Uniwersytecie Karola w Pradze. Współpracowała z Akademią Telewizyjną TVP, analizując programy informacyjne, i z Zeszytami Telewizyjnymi. Jest sekretarzem Zespołu Kultury Żywego Słowa Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN.

Bibliografia

Andrychowski, Kacper. 2019. „Analiza wartości w orędziach inauguracyjnych Prezydentów RP”. W Retoryka i wartości, red. Agnieszka Budzyńska-Daca, Ewa Modrzejewska, 44-62. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Arystoteles. 2004. „Retoryka”. W Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, tłum. Henryk Podbielski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Austin, John Langshaw. 1993. Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, tłum. Bohdan Chwedończuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Barańczak, Stanisław. 1983. Czytelnik ubezwłasnowolniony. Perswazja w masowej kulturze literackiej PRL. Paryż: Libella.

Bitzer, Lloyd F. 1968. “The Rhetorical Situation”, Philosophy & Rhetoric 1: 1-14.

Bitzer, Lloyd F. 1981. “Political Rhetoric.” W Handbook of Political Communication, red. Dan D. Nimmo, Keith R. Sanders, 225-248. Beverly Hills: SAGE Publications.

Bralczyk, Jerzy, Jacek Wasilewski. 2008. „Polskie języki publiczne”. W Polska polityka językowa w Unii Europejskiej, red. Jacek Warchala, Danuta Krzyżyk, 273-288. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Budzyńska-Daca, Agnieszka. 2015. „Retoryka i wiedza – wielogłos: retoryka i edukacja.” Res Rhetorica 1: 76-78.

Dyoniziak, Jolanta, Joanna Koswenda. 2022. „Destrukcja wizerunku publicznego w dyskursie. Rola argumentum ad hominem w komentarzach internautów dotyczących polskiej pisarki Olgi Tokarczuk”. Res Rhetorica 9(2): 84-100. https://doi.org/10.29107/rr2022.2.5

Foss, Sonja K. 1989. “Rhetorical Criticism as the Asking of Question”. Communication Education 38: 191-196.

Gajda, Stanisław, 1988. O pojęciu idiostylu. W Język osobniczy jako przedmiot badań lingwistycznych, red. Jerzy Brzeziński, 23-34. Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze.

Kłosińska, Katarzyna. 2013. Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Kołodziejczak, Małgorzata. 2014. „Inauguracyjne orędzia prezydenckie jako przedmiot interpretacji politologicznej”. Przegląd Politologiczny 2: 137-148.

Korolko, Mirosław. 1998. Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Maroń, Grzegorz. 2012. „Instytucja przysięgi prezydenta w polskim porządku prawnym”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2: 159-192.

„Regulamin Zgromadzenia Narodowego zwołanego w celu złożenia przysięgi przez nowo wybranego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Uchwała Zgromadzenia Narodowego z dnia 6 grudnia 2000 r.”. 2000. Monitor Polski: 40, poz. 774; https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20000400774 [dostęp: 31.08.2024].

Wojtak, Maria. 2004. Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Worsowicz, Monika. 2021. „(Neoklasyczna) analiza retoryczna George’a A. Kennedy’ego w perspektywie medioznawczej”. W Metody badania komunikacji i mediów. Perspektywa teoretyczna i analityczna, red. Anna Barańska-Szmitko, 15-30. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Zimny, Rafał. 2021. Przemówienie polityczne. Rozważania o języku i gatunku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Pobrania

Opublikowane

31-12-2024

Jak cytować

Sobczak, Barbara. 2024. “Orędzie Inauguracyjne Prezydenta W Dydaktyce Retoryki”. Res Rhetorica 11 (4): 113-36. https://doi.org/10.29107//rr2024.4.7.