„Kształcenie mówcy” współcześnie. Retoryka praktyczna i retoryka medialna w dydaktyce (uniwersyteckiej)
DOI:
https://doi.org/10.29107/rr2025.1.2Słowa kluczowe:
retoryka, dydaktyka, pedagogika, Marek Fabiusz KwintylianAbstrakt
Wyimki z najkompletniejszego w starożytności podręcznika teorii i sztuki wymowy, czyli Institutionis oratoriae libri XII Marka Fabiusza Kwintyliana towarzyszą autorowi, by pokrótce przedstawić (auto)analizę dwojga prowadzonych uniwersyteckich zajęć dydaktycznych: retoryka praktyczna (na kierunku e-edytorstwo i techniki redakcyjne, specjalność wydawnicza) oraz retoryka (i erystyka) medialna (filologia polska, specjalność redaktorsko-medialna).
Pobrania
Bibliografia
Arystoteles. 1988. Retoryka. W: Arystoteles. Retoryka. Poetyka, tłum. Henryk Podbielski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ahapau, Andrei i Imelda Chłodna-Bach. 2023. Retoryka w dydaktyce akademickiej. Perspektywa pedagogiczno-filozoficzna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Awianowicz, Bartosz. 2014. „Pięć ksiąg Kwintyliana po polsku”. Meander. Vol. 69. 163–172. https://doi.org/10.24425/118438.
Brożek, Mieczysław. 2002. Wstęp. W: Kwintylian, Marek Fabiusz. Kształcenie mówcy. Księgi I, II i X, tłum. Mieczysław Brożek, 5–61. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Budzyńska-Daca Agnieszka i Jacek Kwosek. 2012. Erystyka czyli o sztuce prowadzenia sporu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Czarnecka, Katarzyna, Monika Grzelka, Agnieszka Kula, Joanna Smól, Barbara Sobczak i Katarzyna Zagórska. 2019. Wstęp. W: Efekt domina. Edukacja. Edycja 2. [Retoryka]. Materiały dla nauczycieli. https://kulczykfoundation.org.pl/edukacja/scenariusze/pobierz/i/3004/EfektDomina-Retoryka_caly-zeszyt-offline.pdf (12.04.2024).
Cornificius, Q[uintus]. 2019. „Rhetorica ad Herennium”, tłum. Jakub Z. Lichański. Forum Artis Rhetoricae 2(57): 36–168, http://forumartisrhetoricae.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2021/09/FAR-2019-2.pdf (12.04.2024).
Dydaktyka retoryki. 2011. Red. Barbara Sobczak, Halina Zgółkowa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Gejdoš Miroslav i Annamária Šimišková. 2019. Markus Fabius Quintilianus, pedagog rzymski. Chełm: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie. Ružomberok: Verbum – Vydavatel’stvo Katolíckej univerzity v Ružomberku.
Głowiński, Michał, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska i Janusz Sławiński. 2000. Słownik terminów literackich. Red. Janusz Sławiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Kasper, Beverly B. 2004. “Evidence of the Ideology of Marcus Fabius Quintilianus in Three Periods of American Educational Thought: 1750–1980”. American Educational History Journal. 31(2): 136–143.
Kochan, Marek. 2007. Pojedynek na słowa. Techniki erystyczne w publicznych sporach. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Korolko, Mirosław. 1990. Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kwintylian, Marek Fabiusz. 1951. Kształcenie mówcy. Księgi I, II i X, tłum. Mieczysław Brożek. Wrocław: Ossolineum.
Kwintylian, Marek Fabiusz. 2002. Kształcenie mówcy. Księgi I, II i X, tłum. Mieczysław Brożek. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kwintylian, Marek Fabiusz. 2002. Kształcenie mówcy. Księgi I, II i X, tłum. Mieczysław Brożek. Warszawa: Wydawnictwo De Agostini Polska.
Kwintylian, Marek Fabiusz. 2012. Kształcenie mówcy. Księgi VIII 6 – XII, tłum. Stanisław Śnieżewski. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Lausberg, Heinrich. 2002. Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, tłum. Albert Gorzkowski. Bydgoszcz: Wydawnictwo Homini.
Lichański, Jakub Zdzisław. 2011. „Kwintylinowskie rozumienie retoryki – przeoczona definicja”. W: Liber amicorum professoris Ioannis Malicki. Red. Dariusz Rott, Piotr Wilczek, 161–166. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Lichański, Jakub Zdzisław. 2017. W poszukiwaniu najlepszych form komunikacji, czyli dlaczego wciąż jest nam potrzebna retoryka?. Kraków: Collegium Columbinum.
Lichański, Jakub Zdzisław. 2019. „Retoryka jako narzędzie badania naszych myśli: czym jest «techné rhetoriké»”?. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 54(3): 51–66. https://doi.org/10.18778/1505-9057.54.03.
Nauczanie retoryki w teorii i praktyce. 2003. Red. Jakub Zdzisław Lichański, Ewa Lewandowska-Tarasiuk. Warszawa 2003: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
The Oxford Handbook of Quintilian. 2021. Red. James J. Murphy, Marc Van Der Poel, Michael Edwards. Oxford: Oxford University Press.
Plucińska, Dorota. 2015. „Powrót do źródeł: nowoczesna przeszłość? Uniwersalna starożytność? O szkole, nauczycielu i zasadach edukacji według Kwintyliana”. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne 3: 9–30.
Polska Rama Kwalifikacji (PRK). Dostęp: 6.10.2024. https://prk.men.gov.pl/polska-rama-kwalifikacji-prk/.
Prus, Robert. 2022. “Influence Work, Resistance, and Educational Life-Worlds: Quintilian’s [Marcus Fabius Quintilianus] (35-95 CE) Analysis of Roman Oratory as an Instructive Ethnohistorical Resource and Conceptual Precursor of Symbolic Interactionist Scholarship”. Qualitative Sociology Review 18(3): 6–52. https://doi.org/10.18778/1733-8077.18.3.01
Quintilien: ancien et modern études réunies. Latinitates. 2010. Red. Perrine Galand-Hallyn, Fernand Hallyn, Carlos Levy, Wim Verbaal. Turnhout: Brepols.
Rusinek, Michał i Aneta Załazińska. 2005. Retoryka podręczna, czyli jak wnikliwie słuchać i przekonująco mówić. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Schopenhauer, Artur. 2000. Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów, tłum. Bolesław i Łucja Konorscy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Schwindt, Jürgen Paul. 2000. Prolegomena zu einer “Phänomenologie” der römischen Literaturgeschichtsschreibung: von den Anfängen bis Quintilian. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Skwara, Marek. 2008. „O polskiej retoryce po 1945 roku”. W: Retoryka. Red. Marek Skwara, 7–34. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Sylwetka absolwenta. 2024a. Dostęp: 5.09.2024. https://www.umcs.pl/pl/e-edytorstwo-i-techniki-redakcyjne-i-stopien,26984.htm.
Sylwetka absolwenta. 2024b. Dostęp: 5.09.2024. https://www.umcs.pl/pl/filologia-polska-i-stopien,26988.htm.
Tryksza Anna i Małgorzata Medecka. 2011. „Rekonesans retoryki na studiach polonistycznych”. W: Dydaktyka retoryki, red. Barbara Sobczak, Halina Zgółkowa, 130–142. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
USOSweb.UMCS. 2022a. https://usosweb.umcs.pl/kontroler.php?_action=katalog2/przedmioty/pokazGrupyZajec&zaj_cyk_id=127214 (dostęp: 5.09.2024).
USOSweb.UMCS. 2022b. https://usosweb.umcs.pl/kontroler.php?_action=katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot&prz_kod=H-REM-FP.RM-1S.3 (dostęp: 5.09.2024).
USOSweb.UMCS. 2023. https://usosweb.umcs.pl/kontroler.php?_action=katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot&prz_kod=H-NRPW-ETR.W-1S.3 (dostęp: 5.09.2024).
Uwieść słowem, czyli retoryka stosowana. 2003. Red. Jakub Zdzisław Lichański. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Volkmann, Richard 1995. Wprowadzenie do retoryki Greków i Rzymian, tłum. Lech Bobiatyński, 107–191. W: Cichocka, Helena i Lichański Jakub Z., Zarys historii retoryki: od początku do upadku cesarstwa bizantyjskiego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Wilczek, Piotr. 2015. „Co to jest retoryka i dlaczego warto ją studiować?”. W: Retoryka. Red. Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska-Daca, Piotr Wilczek, 7–13. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ziomek, Jerzy. 1990. Retoryka opisowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 11-04-2025 - (2)
- 30-03-2025 - (1)
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Res Rhetorica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.
