Istnieje nowsza wersja tego artykułu opublikowanego 30-06-2024. Przeczytaj wersję najnowszą.

Tęczowe dusze i ciała. Retoryka LGBTQ+ w polskojęzycznych publikacjach internetowych lat ostatnichent years

Autor

  • Mirosław Ryszkiewicz Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Wydział Humanistyczny Instytut Filologii Polskiej Katedra Współczesnej Literatury i Kultury Polskiej

DOI:

https://doi.org/10.29107/rr2024.2.4

Słowa kluczowe:

retoryka, perswazja, LGBTQ+, zdrowie, choroba, ciało, umysł

Abstrakt

W artykule podjęta została próba przedstawienia retorycznej analizy wybranych publikacji, które aktualnie można odnaleźć w Internecie, a poświęconych problematyce opatrywanej skrótowcem LGBTQ+ (i różnymi jego wariantami). Differentia specifica zróżnicowanych definicji już samego terminu (od „osób” i „społeczności” po „ideologię” i „wynaturzenie”) przejawia się m.in. odwołaniami do innych dwóch, wielce istotnych, bo perswazyjnie nośnych pojęć: zdrowia i choroby, zarówno ciała, jak też umysłu. Na nich koncentruje się analiza, która uwzględnia wszystkie, z jednej strony, tekstowe (inventio, dispositio i elocutio) wymiary, z drugiej, pozatekstowe (komunikacyjne, kontekstowe i konsytuacyjne) uwarunkowania internetowej „dysputy” o LGBTQ+. Opis sposobów używania w niej pojęć „zdrowie” (somatyczne i psychiczne) oraz (takaż dwojaka) „choroba” prowadzi do końcowego wniosku, że dualistyczne, współczesne podejście do LGBTQ+ stanowi inkarnację poniekąd odwiecznego sporu cywilizacyjnego czy też kulturowego między barbarią i humanizmem, którego depozytariuszką pozostaje m.in. również retoryka (klasyczna) w jednym spośród wielu znaczeń tego terminu.

Pobrania

Statystyki pobrań niedostępne.

Bibliografia

Adamska, Katarzyna. 1988. Ludzie obok. Lesbijki i geje w Polsce. Toruń: Pracownia Duszycki.

Aksiuto, Michał, Michał Wallner i Marcin Pomarański. 2023. Poprawność polityczna: źródła, przejawy, kontrowersje. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Andrzej Duda o LGBT. Próbują wmówić, że to ludzie. To ideologia. Dostęp: 10.05.2023. https://www.rp.pl/wydarzenia/art8909311-andrzej-duda-o-lgbt-probuja-wmowic-ze-to-ludzie-to-ideologia.

Arystoteles 1988a. O duszy, tłum. Paweł Siwek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Arystoteles 1988b. Retoryka. Poetyka, tłum. Henryk Podbielski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Barłowska, Maria. 2015. Amplifikacja retoryczna. W: Retoryka. Red. Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska-Daca, Piotr Wilczek, 98–115. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bielska, Beata. 2018. Potencjał zmiany. Rezultaty działania ruchów społecznych na przykładzieruchu LGBT* w Polsce. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Brzózy, Zbigniew Nikodem. 2012. Homoseksualizm w aspekcie teologicznym i medyczno-psychologicznym. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”.

Buliński, Leszek. 2014. O chorobie w zdrowiu i o zdrowiu w chorobie. Dylematy polityki zdrowotnej. W: Zdrowie i choroba. W poszukiwaniu wiedzy i pomocy. Red. Leszek Buliński, 13–24. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Burke, Kenneth. 2008. Tradycyjne zasady retoryki, tłum. Krzysztof Biskupski. W: Retoryka. Red. Marek Skwara, 35–85. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Ciało, emocje i choroby. 2023. Dostęp: 15.11.2023. http://www.psychologyhub.eu/artykuly/60,cialo-emocje-i-choroby.

Ciało i duch w języku i w kulturze. 2012. Red. Monika Łaszkiewicz, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Sebastian Wasiuta. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Cieślak, Robert. 2000. Cielesne gry wzrokowe. Estetyczne aspekty tematu homoerotycznego w poezji polskiej XX w. W: Krytyka feministyczna, siostra teorii i historii literatury, red. Grażyna Borkowska i Liliana Sikorska, 316–328. Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Cox Matthew and Michael J. Farris. 2015, “An Annotated Bibliography of LGBTQ Rhetorics. Present Tense”. A Journal of Rhetoric in Society 4(2): 1–162. Dostęp: 10.12 2022: https://www.presenttensejournal.org/volume-4/an-annotated-bibliography-of-lgbtq-rhetorics/.

Curtius, Ernst R. 2005. Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. i oprac. Andrzej Borowski. Kraków: Universitas.

Czerniak, Stanisław i Rafał Michalski. 2008. Cielesność, kompensacja, mimesis: wokół pojęciowego instrumentarium współczesnej antropologii filozoficznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Czy homoseksualizm to choroba? Dostęp: 20.11.2023. https://zapytaj.onet.pl/Category/021,004/2,30622387,Czy_homoseksualizm_to_choroba.html.

E-gatunki. Dziennikarz w nowej przestrzeni komunikowania. 2015. Red. Wiesław Godzic, Zbigniew Bauer. Warszawa: Wydawnictwo Poltext.

Filoponos, Jan. 2018. Komentarz do Arystotelesowskiego O duszy II, 1–5 i (Pseudo-)Symplicjusz. 2018. Komentarz do Arystotelesowskiego O duszy II, 1–5, tłum. Joanna Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.

Garbicz, Dorota. 2019. „Czy poprawność polityczna jest współczesną realizacją reguły stosowności?”. Forum Artis Rhetoricae 1, 45–52. Dostęp: 4.11.2023. https://polon.uw.edu.pl/documents/9763960/18960055/forum.artis.rhetoricae.2019.1.pdf.

Iniewicz, Grzegorz. 2015. Stres mniejszościowy u osób biseksualnych i homoseksualnych. W poszukiwaniu czynników ryzyka i czynników chroniących. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Janus, Andrzej. 2022. Zdrowie. Nie daj się chorobie. Katowice: Wydawnictwo Szara Godzina.

Kaliściak, Tomasz .2011. Katastrofy odmieńców. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Kiełbiewska, Anna M. i Joanna Partyka. 2023. „Retoryka zdrowia i choroby – wprowadzenie do tematu numeru”. Res Rhetorica, 10(1), 2–4. Dostęp: 3.11.2023. https://resrhetorica.com/index.php/RR/article/view/751/382.

Knuth, Donald E. 2020. Sztuka programowania. T 1. Algorytmy podstawowe, tłum. Grzegorz Jakacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.

Kochanowski, Jacek. 2004. Fantazmat zróżNICowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Kraków: Universitas.

Kociemba-Żulicka, Justyna. 2022. Tęczowy słownik. Mały zbiór homoerotyzmów polskich. Kraków: Wydawnictwo Naukowe.

Komorowska, Joanna. 2020. Defining the Soul, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.

Korolko, Mirosław. 1990. Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Krzystyniak, Krzysztof L. i Kalota Hanna M. 2022. Tęczowa młodość. Vademecum dla rodziców i wychowawców osób LGBT. Warszawa: Wydawnictwo Medyk.

Kwintylian, Marek Fabiusz. 2002. Kształcenie mówcy, tłum. Mieczysław Brożek. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Lakoff George i Mark Johnson. 2010. Metafory w naszym życiu, tłum. Tomasz P. Krzeszowski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Lausberg, Heinrich. 2002. Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, tłum. Albert Gorzkowski. Bydgoszcz: Wydawnictwo Homini.

Leszczyński, Adam. 2023. W Ugandzie walczą z LGBT tak, jak prawica chciałaby w Polsce. Kara śmierci za homoseksualizm. Dostęp: 28.11.2023. https://oko.press/uganda-homofobia-lgbt-kara-smierci-za-homoseksualizm.

Łebkowska, Anna. 2006. Gender. W Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. Michał Paweł Markowski i Ryszard Nycz, 367–407. Kraków: Universitas.

Lichański, Jakub Zdzisław. 1996. Co to jest retoryka?. Kraków: Wydawnictwo Oddziału Polskiej Akademii Nauk Kraków.

Miłkowska-Samul, Kamila. 2010. „Retoryka w Internecie. O zastosowaniu retoryki do analizy zjawisk komunikacyjnych w Sieci na przykładzie serwisów plotkarskich”. Forum Artis Rhetoricae 1–2 (20–21), 59–72.

Modrzejewska, Ewa. 2019. „Wykryto adbolcka! Retoryka komunikatów namawiających do odblokowania reklam”. Res Rhetorica 6(3): 33–52. https://doi.org/10.29107/rr2019.3.3.

Nagy, László Kálmán. 2012. Między przemilczaniem a coming outem. Wprowadzenie do problematyki obrazu innej miłości w literaturze polskiej. W: Oblicza płci. Literatura. Red. Małgorzata Karwatowska, Jolanta Szpyra-Kozłowska. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Naznaczeni. Mniejszości seksualne w Polce. Raport 2008. 2009. Red. Ireneusz Krzemiński. Warszawa: Pracownia Wydawnicza Andrzeja Zabrowarny.

Onet Wiadomości. 2023. Rosja uznała „międzynarodowy ruch społeczny LGBT” za organizację ekstremistyczną. Dostęp: 30.11.2023. https://www.msn.com/pl-pl/wiadomosci/polska/rosja-uznała-międzynarodowy-ruch-społeczny-lgbt-za-organizację-ekstremistyczną/ar-AA1kNhE5.

Ostrowska, Joanna. 2021. Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Papież wyjaśnia: akty homoseksualne to grzech, ale nie przestępstwo. Dostęp: 20.01.2023. https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2023-01/papiez-wyjasnia-akty-homoseksualne-to-grzech.html.

Pawlak-Hejno, Elżbieta. 2023. „«Z takimi patronami można iść na koniec świata». Strategie retoryczne stosowane w crowdfundingu na wybranych przykładach z serwisu Patronite.pl”. Res Rhetorica 10(3): 81–99. https://doi.org/10.29107/rr2023.3.5.

Pawłowska, Katarzyna. 2021. “Interdiscursive Revitalization of the Red Plague Metaphor in Archbishop Jędraszewski 2019 Sermon: A Critical Analysis”. Studies in Polish Linguistic 16(2), 99–119. https://doi.org/10.4467/23005920SPL.21.005.13959.

Pieter, Józef. 2021. Spór o związek duszy z ciałem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Podręcznik poradnictwa i psychoterapii osób homoseksualnych i biseksualnych. 2014. Red. Rupert M. Perez, Kurt A. DeBorda, KJathleen J. Bieschke, tłum. Katarzyna Bojarska, Marta Kosińska, Katarzyna Dułak, Natasza Geldon. Warszawa: Kampania Przeciwko Homofobii.

Raport z badania pilotażowego. Poglądy młodzieży studenckiej na temat LGBT+. 2022. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.

Reuters. 2018. Hungary to stop financing gender studies courses: PM aide. Dostęp: 19.10.2020. https://www.reuters.com/article/us-hungary-government-education/hungary-to-stop-financing-gender-studies-courses-pm-aide-idUSKBN1KZ1M0.

Ritz, German. 2002. Nić w labiryncie pożądania. Gender i płeć w literaturze polskiej od romantyzmu do postmodernizmu, tłum. Bronisław Drąg, Andrzej Kopacki, Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Słownik języka polskiego. 1988. Red. Mieczysław Szymczak. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe

Słownik języka polskiego. 1989. Red. Mieczysław Szymczak. T. 3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Szlagowska-Papuzińska, Aleksandra. 2021. Mityzacja choroby. Choroba jako konstrukt społeczny i kulturowy. Wrocław: Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.

Struzik, Justyna. 2019. Solidarność queerowa. Mobilizacja, ramy i działania ruchów queerowych w Polsce. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Sytuacja społeczna LGBTA w Polsce. Raport za lata 2015–2016. 2017. Red. Magdalena Świder i Mikołaj Winiewski. Warszawa: Kampania Przeciwko Homofobii.

Szymanek, Krzysztof. 2001. Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa 2001: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Śmieja, Wojciech. 2010 Literatura, której nie ma. Szkice o polskiej „literaturze homoseksualnej”. Kraków: Uniwersitas.

Tomasik, Krzysztof. 2008. Homobiografie. Pisarki i pisarze polscy XIX i XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Tymieniecka-Suchanek, Justyna. 2017. Wprowadzenie. W: Choroba – ciało – dusza w literaturze i kulturze, red. Justyna Tymieniecka-Suchanek, 9–14. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Volkmann, Richard 1995. Wprowadzenie do retoryki Greków i Rzymian, tłum. Lech Bobiatyński, 107–191. W: Cichocka, Helena i Lichański Jakub Z., Zarys historii retoryki: od początku do upadku cesarstwa bizantyjskiego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Warkocki, Błażej. 2007. Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.

Wojtkowiak, Monika. 2021. Poznać, zrozumieć, rozmawiać. (Nie)oczywisty e-świat jako źródło inspiracji i wyzwań w perspektywie pedagogicznej. Kielce: Wydawnictwo UJK.

Zdrowie LGBT. Przewodnik dla kadry medycznej. 2016. Red. Robert Kowalczyk, Marcin Rodzinka, Marek Krzystanek. Warszawa: Kampania Przeciwko Homofobii.

Ziomek, Jerzy. 1990. Retoryka opisowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.

Ziomek, Jerzy. 1994. O współczesności retoryki. W: Ziomek, Jerzy. Prace ostatnie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Żulicki Remigiusz i Michał Żytomirski. 2020. „Próba wypracowania metodologii pomiaru baniek filtrujących w wyszukiwarce Google”. Zarządzanie Mediami, 8(3), 243–257. Dostęp: 30.11.2023. https://doi.org/10.4467/23540214ZM.20.034.12052.

Pobrania

Opublikowane

30-06-2024

Wersje

Jak cytować

Ryszkiewicz, Mirosław. 2024. “Tęczowe Dusze I ciała. Retoryka LGBTQ+ W polskojęzycznych Publikacjach Internetowych Lat Ostatnichent Years”. Res Rhetorica 11 (2): 62-83. https://doi.org/10.29107/rr2024.2.4.