Publiczne przeprosiny - akt skruchy czy chwyt perswazyjny?

Autor

  • Barbara Sobczak Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.29107/rr2020.3.7

Słowa kluczowe:

publiczne przeprosiny, przepraszanie, grzeczność językowa, chwyt perswazyjny, strategia wizerunkowa

Abstrakt

Przedmiotem analizy retorycznej uczyniono silnie skonwencjonalizowane akty językowej grzeczności, jakimi są publiczne przeprosiny. Materiał badawczy stanowią przeprosiny pisemne, formułowane w Internecie. Analiza okoliczności, celów i sposobów werbalizowania publicznych przeprosin pokazuje, że są one częściej chwytem perswazyjnym, aktem strategicznym, nastawionym na uzyskanie określonych korzyści albo wyeliminowanie negatywnych skutków zagrażających podmiotowi w wyniku zrobienia czegoś, co zostało negatywnie ocenione albo naruszyło czyjeś prawa, niż aktem wynikającym z autentycznej skruchy.

Pobrania

Statystyki pobrań niedostępne.

Biogram autora

  • Barbara Sobczak - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

    Adiunkt w Zakładzie Retoryki, Pragmalingwstyki i Dziennikarstwa IFP UAM. Zajmuje się retoryką, teorią komunikacji językowej, analizą konwersacji i dyskursu medialnego. Autorka książek "Retoryka telewizji" (2018) „Wywiad telewizyjny na żywo. Charakterystyka gatunku” (2006), a także artykułów podejmujących problematykę języka mediów i retoryki dyskursu publicznego. Współredaktor tomów: "Perspektywy polskiej retoryki" (2007), "Retoryka i etyka" (2009), "Dydaktyka retoryki" (2011),"Powinowactwa retorki" (2017) . Współautorka kilku słowników. Prowadzi zajęcia i warsztaty z retoryki i erystyki, komunikowania interpersonalnego i językoznawstwa praktycznego. Wykładała gościnnie między innymi na Państwowym Pomorskim Uniwersytecie im. M.W. Łomonosowa w Archangielsku, Irkuckim Państwowym Uniwersytecie Lingwistycznym, Uniwersytecie Karola w Pradze i Uniwersytecie w Zagrzebiu. Współpracowała z Akademią Telewizyjną TVP, analizując programy informacyjne, i z Zeszytami Telewizyjnymi. Jest członkiem Rady Jezyka Polskiego i sekretarzem Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN.

Bibliografia

Austin John L. 1993. „Jak działać słowami”. W Mówienie i poznawanie, tłum. B. Chwedończuk. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Bachtin Michaił. 1986. Estetyka twórczości słownej. Tłum. D. Ulicka. Oprac. E. Czaplejewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Bitzer Lloyd F. 1968. „The Rhetorical Situation”, Philosophy & Rhetoric, 1: 1-14.

Czempka Maria. 2008. „Publiczne przeprosiny wczoraj i dziś: próba analizy wybranych tekstów przeprosin zamieszczonych w prasie w okresie PRL oraz współcześnie”. Media, Kultura, Społeczeństwo 1(3): 93-104.

Dobrzyńska Teresa. 1992. „Gatunki pierwotne i wtórne. (Czytając Bachtina)”. W Typy tekstów. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, 75-81. Wrocław 1992

Gajda Stanisław. 1991. „Gatunki wypowiedzi potocznych”. W Język potoczny jako przedmiot badań językoznawczych, red. S.

Gajda, Z. Adamiszyn, 67-74. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu, Instytut Filologii Polskiej.

Goffman Erving. 2006. Rytuał interakcyjny, tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Łysakowski Tomasz. 2006. „Psychologia przepraszania”. W Retoryka codzienności. Zwyczaje językowe współczesnych Polaków, red. M. Marcjanik, 239-259. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Marcjanik Małgorzata. 1995. „Funkcje komunikacyjne performatywu przepraszam”. Poradnik Językowy 2 (521): 22-30.

Marcjanik Małgorzata. 1997. Polska grzeczność językowa. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. J. Kochanowskiego.

Marcjanik Małgorzata. 2014. Słownik językowego savoir-vivre’u. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Ożóg Kazimierz. 1985. „Przeproszenia w dzisiejszej polszczyźnie mówionej”, Język Polski, 65: 265–276.

PSWP. 2001. „Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny”. T. 33, (red.) H. Zgółkowa. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.

Wierzbicka Anna. 1983. „Genry mowy”. W Tekst i zdanie. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, E. Janus, 125-138. Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy Ossolińskich. Wydawnictwo PWN.

Pobrania

Opublikowane

06-10-2020

Numer

Tom 7 Nr 3 (2020): Retoryka (nie)grzeczności/ Rhetoric of (im)politeness

Dział

Temat numeru

Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 "Res Rhetorica"

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj:   https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.

Jak cytować

Sobczak, Barbara. 2020. “Publiczne Przeprosiny - Akt Skruchy Czy Chwyt Perswazyjny?”. Res Rhetorica 7 (3). https://doi.org/10.29107/rr2020.3.7.