(Nie)grzeczność w kontaktach z ludźmi starszymi
DOI:
https://doi.org/10.29107/rr2020.3.3Słowa kluczowe:
starość, osoby starsze, ageizm, bariery komunikacyjne, grzeczność, wtórne baby-talkAbstrakt
Głównym celem artykułu jest zwrócenie uwagi na grzecznościowe bariery komunikacyjne występujące w kontaktach osób młodych z seniorami. Autorka przywołuje przykłady zachowań, które przez młodych nadawców są traktowane jako uprzejme, natomiast przez osoby starsze mogą być interpretowane jako niegrzeczne, obraźliwe. Drugi cel polega na wprowadzeniu terminu srebrna grzeczność.
Bibliografia
Bańko, Mirosław. (red.) 2000. Inny słownik języka polskiego. T. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Barański, Jarosław. 2012. „Komunikowanie się z pacjentem w podeszłym wieku”. W: Porozumiewanie się lekarza z pacjentem i jego rodziną. Wybrane zagadnienia, (red.) Andrzej Steciwko, Jarosław Barański: 94–103. Wrocław: ELSEVIER Urban & Partner.
Bartmiński, Jerzy, Majer-Baranowska, Urszula. (red.) 2005. Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bolton, Robert. 2014. „Bariery na drodze komunikacji”. W: Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, (red.) J. Stewart: 174–186, tłum. Piotr Kostyło. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Broczek, Katarzyna. 2018. „Jedno słowo może wiele..., czyli o komunikacji z osobami w starszym wieku w ochronie zdrowia”. W: Gerontologopedia, (red.) Waldemar Tłokiński, Stanisław Milewski, Katarzyna Kaczorowska-Bray: 270–292. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Byczewska-Konieczny, Karolina. 2017. Jak starzeje się umysł? O funkcjonowaniu poznawczym osób starszych i jego zróżnicowaniu indywidualnym. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Cegieła, Anna. 2017. „Nieetyczne zabiegi o charakterze redukującym”. W: Etyka słowa. Wybór opracowań, (red.) Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Marta Nowosad-Bakalarczyk, Jadwiga Puzynina: 277–297. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kamieńska, Monika, Mularska-Kucharek, Monika. 2018. Srebrne tabu. Przyjaźń, miłość i seks w wieku dojrzałym. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kielar-Turska, Maria, Byczewska-Konieczny, Karolina. 2018. „Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym”. W: Biomedyczne podstawy logopedii, (red.) Stanisław Milewski, Jerzy Kuczkowski, Katarzyna Kaczorowska-Bray: 429–443. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Kijak, Remigiusz J., Szarota, Zofia. 2013. Starość. Między diagnozą a działaniem. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Kilian, Marlena. 2004. „Źródła ageizmu i jego przejawy we współczesnym świecie”. Gerontologia Polska 12.3: 125–128.
Kochan, Izabela. 2015. „Obraz starości w percepcji uczniów liceów ogólnokształcących kreowany przez treści programowe nauczania języka polskiego”. Studia z Teorii Wychowania 6.1: 135–159.
Konieczna, Ewelina. 2016.„Senior w kulturze – kultura dla seniora. O kulturowym wzbogacaniu człowieka starszego”. Dyskursy Młodych Andragogów 17: 199–212.
Kopaliński, Władysław. 2001. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
Kozyra, Beata. 2008. Komunikacja bez barier, czyli wilk syty i owca cała. Warszawa: MT Biznes.
Krzysztofi , Małgorzata. 2012. „Czas życia jako paradygmat kultury – starość”. Ruch Literacki 315.6: 679–698.
Łaziński, Marek. 2015. „Grzeczność, niegrzeczność i grzeczność pozorna. Zmiana wartościowania w systemie adresatywnym na przykładzie tytułów ksiądz i siostra”. W: (Nie)grzeczność. Interakcja. Komunikacja, (red.) Małgorzata Święcicka, Monika Peplińska-Narloch: 80–92. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Łotocki, Łukasz. 2012. „Barwy jesieni życia. O społeczno-kulturowym obrazie starości”. Problemy Polityki Społecznej 17: 131–146.
Marcjanik, Małgorzata. 1992. „Typologia polskich wyrażeń językowych o funkcji grzecznościowej”. W: Język a kultura. T. 6: Polska etykieta językowa, (red.) Janusz Anusiewicz, Małgorzata Marcjanik: 27–31. Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Marcjanik, Małgorzata. 1993. „Granice polskiej grzeczności językowej”. Poradnik Językowy 7: 375–383.
Marcjanik, Małgorzata. 2006. „Przez grzeczność na skróty. O nonszalancji zachowań młodego pokolenia”. W: Retoryka codzienności. Zwyczaje językowe współczesnych Polaków, (red.) Małgorzata Marcjanik: 230–238. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
Marcjanik, Małgorzata. 2014. „Językowy obraz osoby starej”. W: O sposobach mówienia o starości. Debata, analiza, przykłady, (red.) Barbara Szatur-Jaworska: 11–17. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Milewski, Stanisław, Kaczorowska-Bray, Katarzyna. 2014. „Czy jest potrzebna gerontologopedia? Późna dorosłość z perspektywy logopedycznej”. W: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, (red.) Mirosław Michalik: 13–26. Kraków: Collegium Columbinum.
Milewski, Stanisław, Kaczorowska-Bray, Katarzyna, Kamińska, Barbara. 2016. „Późna dorosłość z perspektywy logopedii”. Pogranicze. Studia społeczne 28: 165–182.
Ożóg, Kazimierz. 1986. „Zwroty grzecznościowe w języku mówionym młodzieży (na przykładzie młodzieży krakowskiej)”. W: Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego, (red.) Jerzy Kram, Edward Polański: 161–170. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Pakos, Elżbieta. 2017. „Ludzie starzy w oczach młodzieży – wyniki badań własnych”. Acta Universitas Lodzensis. Folia Oeconomica 329.3: 167–177.
Panasiuk, Jolanta. 2018. „Zaburzenia mowy u osób w wieku senioralnym – diagnoza i terapia”. W: Gerontologopedia, (red.) Waldemar Tłokiński, Stanisław Milewski, Katarzyna Kaczorowska-Bray: 367–413. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Perlin, Jacek. 2015. „O obelżywości nieintencjonalnej”. W: (Nie)grzeczność. Interakcja. Komunikacja, (red.) Małgorzata Święcicka, Monika Peplińska-Narloch: 93–100. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Piotrowicz Anna, Witaszek-Samborska Małgorzata. 2017. „Senior – modny anglosemantyzm współczesnej polszczyzny”. Język Polski 2: 85–93.
Podgórniak-Krzykacz Aldona, Przywojska Justyna. 2018. „Srebrna gospodarka jako wyzwanie dla polskich województw”. Ekspertyzy i Opracowania. Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego 70: 1–19.
Potent-Ambroziewicz, Małgorzata. 2013. Starość w języku młodzieży współczesnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Straś-Romanowska, Maria. 2000. „Późna dorosłość. Wiek starzenia się”. W: Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, (red.) Barbara Harwas-Napierała, Janusz Trempała: 263–292. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szukalski, Piotr. 2012. „Trzy kolory: srebrny. Co to takiego SILVER ECONOMY?”. Polityka Społeczna 5–6: 6–10.
Świderska, Mariola, Kapszewicz, Paweł. 2015. „Stereotypy dotyczące starzenia się i ludzi starych w opiniach studentów medycyny”. Pedagogika Rodziny 5/4: 185–199.
Tabor, Urszula. 2009. „Metafory starości – interpretacja tematu starości w dziełach malarstwa”. Chowanna 2: 33–47.
Tłokiński, Waldemar. 1990. Mowa ludzi u schyłku życia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Tokarski, Ryszard. 1995. Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Witczyńska, Ewa. 2014. „Obraz starzejącego się ciała w brytyjskim dzienniku »Daily Express« 2012. W: O płci, ciele i seksualności w języku i mediach, (red.) Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Beata Jarosz: 307–320. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wolny, Maja. 2003. „Językowy obraz starości ludzi i zwierząt w polszczyźnie”. W: Język a kultura. T. 15: Opozycja homo – animal w języku i kulturze, (red.) Anna Dąbrowska: 189–199. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Worsowicz, Monika. 2013. O „duchu stosowności”. Teoria retoryczna a współczesna praktyka medialna. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Zakowicz, Ilona. 2012. „Starzenie się w kulturze młodości. Wybrane strategie obrazowania późnej dorosłości w reklamie”. Ogrody Nauk i Sztuk 2: 381–388.
Zych, Adam A. 1999. Człowiek wobec starości. Szkice z gerontologii społecznej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 "Res Rhetorica"
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.
