Cratos, Crisis and Cognition in Reference to Generative Anthropology and the Scene of Language/Culture Origin
DOI:
https://doi.org/10.29107/rr2021.1.8Słowa kluczowe:
Kratos, kryzys, poznanie, przemoc, antropologia generatywnaAbstrakt
Artykuł stanowi interpretację Kratosa, mitycznej i retorycznej personifikacji obecnej w pracach Hezjoda i Ajschylosa, jako wielowarstwowej i metaforycznej figury poznania, definiowanej w odniesieniu do hipotezy o pochodzeniu języka i kultury, zawartej w Antropologii Generatywnej Eryka Gansa. Kratos był brutalnym ciemiężycielem Prometeusza, zaangażowanym w wywołanie kryzysu między bogami i ludzkością. Ten wierny i bezwzględny wykonawca woli Zeusa jest rozumiany przez autorkę jako reprezentacja jednej z głębszych warstw poznawczych przekazu mitologicznego, czyli odroczonej, ale zawsze i wszędzie panującej przemocy, podstawowego źródła i świadectwa obecności kryzysu w ludzkich społecznościach.
Bibliografia
Aeschylus. 1983. Prometheus Bound. Cambridge: Cambridge University Press.
Aeschylus. 1988. Suppliant Maidens, Persians, Prometheus Bound, Seven Against Thebes, trans. Herbert Weir Smyth. Cambridge, MA, London: Harvard University Press.
Aeschylus. 1996. Prometheus Bound, trans. David Grene. In Great Books of the Western World. Aeschylus. Sophocles. Euripides. Aristophanes., Vol. 4, ed. Mortimer J. Adler, Encyclopaedia Britannica, Inc. Chicago: The University of Chicago Press.
Aeschylus. 2008. Persians. Seven Against Thebes, Suppliants, Prometheus Bound, ed. and trans. Alan H. Sommerstein, Cambridge, MA, London: Harvard University Press.
Austin, John L. 1993. Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Calame, Claude. 2014. “From Cultural Memory to Poetic Memory: Ancient Greek Practices of History Beyond the Great Divide.” Fudan Journal of the Humanities and Social Sciences 7: 639–652.
Cave, Terence. 2016. Thinking with Literature: Towards a Cognitive Criticism. Oxford Scholarship Online, https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198749417.001.0001
Chodkowski, Robert. 1994. Ajschylos i jego tragedie. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Clifford, James, and George E. Marcus, eds. 1986. Writing Culture. The Poetics and Politics of Ethnography. Berkeley, Los Angeles: University of California Press.
Culpeper, Jonathan. 2014. Language and Characterization: People in Plays and Other Texts. London and New York: Routledge.
Fahnestock, Jeanne. 1999. Rhetorical Figures in Science. Oxford: Oxford University Press.
Gans, Eric.1981. The Origin of Language. Berkeley, Los Angeles: University of California Press.
Gans, Eric. 1985. The End of Culture. Berkeley, Los Angeles: University of California Press.
Gans, Eric. 1990. Science and Faith. The Anthropology of Revelation. Savage: Rowman & Littlefield Publishers.
Gans, Eric. 1997. Signs of Pradox. Irony, Resentment and Other Mimetic Structures. Stanford: Stanford University Press.
Gans, Eric. 2018. “In the Beginning was the Word: Generative Anthropology (GA) as a Religious Anthropology.” In Generative Anthropology and Transdisciplinary Inquiry: Religion, Science, Language and Culture, ed. Magdalena Złocka-Dąbrowska and Beata Gaj, 21–35. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Gillespie, Alex, and Flora Cornish. 2010. “Intersubjectivity: Toward a Dialogical Analysis.” Journal for the Theory of Social Behaviour 40: 19–46.
Great Books of the Western World. Aeschylus. Sophocles. Euripides. Aristophanes. 1996. Vol. 4, ed. Mortimer J. Adler, Encyclopaedia Britannica, Inc. Chicago: The University of Chicago Press.
Greek Drama in the Americas, 2015. ed. Kathryn Bosher, Fiona Macintosh, Justine Mc Connell, and Patrice Rankine. Oxford: Oxford University Press.
Grene, David. 1983. “Aeschylus: Myth, Religion, and Poetry.” History of Religions Journal, 23 (1): 1–17.
Griffith, Mark. 1983. “Commentary.” In Aeschylus, Prometheus Bound. Cambridge: Cambridge University Press.
Haase, Fee-Alexandra. 2014. “The Concept of ‘Rhetoric’ in a Linguistic Perspective: Historical, Systematic, and Theoretical Aspects of Rhetoric as Formal Language Usage.” Res Rhetorica 1 (1): 27–45.
Habrajska, Grażyna. 2005. “Nakłanianie, perswazja, manipulacja językowa.” Acta Universitatis Lodziensis, Folia Litteraria Polonica 7 (2): 91–126.
Hall, Edith. 2010. Greek Tragedy. Suffering Under the Sun. New York: Oxford University Press.
Herington, John. 1986. Aeschylus. New Haven, London: Yale University Press.
Hesiod. 2006. Theogony. Works and Days Testimonia, ed. and trans. Glenn W. Most. Cambridge, MA, London: Harvard University Press.
Hunter, Lynette. 2000. “Considering Issue of Rhetoric and Violence.” parallax 6 (2): 2–8. https://doi.org/10.1080/13534640050083756
Komornicka, Anna M. 1987. Poezja starożytnej Grecji. Wybrane gatunki literackie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Korolko, Mirosław. 1990. Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kotlińska-Toma, Agnieszka. 2015. Hellenistic Tragedy: Texts, Translations and a Critical Survey. London: Bloomsbury.
Lebow, Richard N. 2003. The Tragic Vision of Politics: Ethics, Interests and Orders. Cambridge: Cambridge University Press.
Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara. 2006. „Konstruowanie znaczeń i teoria stapiania.” In Kognitywizm w poetyce i stylistyce, ed. Grażyna Habrajska, and Joanna Ślósarska, 7–35. Kraków: Universitas.
Lynn, Thomas. 2011. “Sociality in Cognitive and Sociocultural Anthropologies: The Relationships Aren’t Just Additive.” In A Companion to Cognitive Anthropology, ed. David Kronenfeld, Giovanni Bernardo, Victor C. de Munck, and Michael D. Fischer, 413–429. Oxford: Wiley-Blackwell.
Manetti, Giovanni. 1993. Theories of the Sign in Classical Antiquity, trans. Christine Richardson. Bloomington: Indiana University Press.
Manetti, Giovanni. 2000. “Theories of the Origin of Language in Classical Antiquity.” In Semiotics of Language, Literature and Cinema, ed. Harish Narang, 26–40. New Delhi: Books Plus.
Most, Glenn W. 2006. “Introduction.” In Hesiod, Theogony. Works and Days Testimonia, ed. and trans. Glenn W. Most, xi–1xxv. Cambridge, MA, London: Harvard University Press.
Munteanu, Dana L. 2012. Tragic Pathos: Pity and Fear in Greek Philosophy and Tragedy. Cambridge: Cambridge University Press.
Ong, Walter J. 2002. Orality and Literacy. The Technologizing of the Word. London, New York: Routledge,
Ong, Walter. 2009. Osoba, świadomość, komunikacja, ed. and trans. Józef Japola. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Pernot, Laurent. 2005. Rhetoric in Antiquity, trans. William E. Higgins. Washington: The Catholic University of America Press.
Rosenmeyer, Thomas G. 1955. “Gorgias, Aeschylus, and Apate.” The American Journal of Philology 76 (3): 225–260.
Searle, John R. 1999. Umysł, język, społeczeństwo. Filozofia i rzeczywistość, trans. Dominika Cieśla.
Warszawa: Wydawnictwo Cis/W.A.B.
Sieroń, Józef. 2007. Problem cierpienia w literaturze i filozofii starożytnej Grecji. Zagadnienia wybrane. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Smyth, Herbert W. 1988. “Introduction.” In Aeschylus, Suppliant Maidens, Persians, Prometheus Bound, Seven Against Thebes, vii–xxxviii. Cambridge, MA: Harvard University Press, London: Heinemann.
Sommerstein, Allan H. 2008. “Introduction.” In Aeschylus, Persians. Seven Against Thebes, Suppliants, Prometheus Bound, ed. and trans. Alan H. Sommerstein, ix–xxxv. Cambridge, MA, London: Harvard University Press.
Starn, Orin, ed. 2015. Writing Culture and the Life of Anthropology. Durham: Duke University Press.
Steffen, Wiktor, and Tadeusz Batóg. 2000. Ajschylos. Twórca tragedii greckiej. Warszawa-Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wardy, Robert. 1996. The Birth of Rhetoric. Gorgias, Plato and their Successors. New York: Routledge.
Witkowski, Stanisław. 2005. “Wstęp.” In Ajschylos, Prometeusz skowany. Persowie, trans. Jan Kasprowicz, 7–81. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Złocka-Dąbrowska, Magdalena. 2016. “Cratos as Cognition, Gans and Dumezil in Dialog on Language and Violence.” Anthropoetics: The Journal of Generative Anthropology 22 (1), http://anthropoetics.ucla.edu/ap2201/2201mzd/
Złocka-Dąbrowska Magdalena. 2018. “Generative Anthropology and Cognitive Identity in Mythical Transfers.” In Generative Anthropology in Transdisciplinary Inquiry: Religion, Science, Language, Culture, ed. Magdalena Złocka-Dąbrowska, and Beata Gaj, 189–199. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 "Res Rhetorica"
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.
